De aortaklep
Het hart bestaat uit vier ruimtes: de twee bovenste ruimten worden de boezems (atria) genoemd en de twee onderste de kamers (ventrikels). Om ervoor te zorgen dat bloed in de juiste richting stroomt heeft het hart vier kleppen. Deze kleppen regelen de bloedstroom door te openen en te sluiten. Vanuit het hart stroomt het zuurstofrijk bloed via de grote lichaamsslagader, de aorta, door het hele lichaam. Tussen de linkerkamer en de aorta zit een klep, de aortaklep.
Soms ontstaat er een vernauwing (klep gaat niet goed open) of lekkage (klep sluit niet goed). Deze afwijkingen kunnen aangeboren zijn, het gevolg zijn van veroudering of andere ziekten zoals acuut reuma of een ontsteking. Als de aortaklep niet goed werkt, moet het hart harder pompen. Deze overbelasting kan het hart beschadigen. Hierdoor kunnen klachten ontstaan zoals vermoeidheid, kortademigheid, pijn op de borst, en flauwvallen. Sommige mensen hebben nagenoeg geen klachten.
Figuur: bron RIVM site
Onderzoeken voor de operatie
Als de aortaklep niet goed werkt is er meestal is een hartgeruis hoorbaar bij lichamelijk onderzoek. Met een echo-onderzoek kan de functie van het hart en de hartkleppen worden beoordeeld. Ook de ernst van klepafwijking kan hiermee bepaald worden. Als de cardioloog denkt dat een operatie nodig is zal een hartkatheterisatie worden uitgevoerd om de kransslagaders te beoordelen. Als kransslagaders vernauwingen hebben dan kunnen deze tijdens dezelfde operatie worden verholpen. Vervolgens worden alle onderzoeken besproken in het hartteam (een team van meerdere specialisten) om de beste behandeling voor u te bepalen. Dit advies wordt met u besproken waarna u samen met uw cardioloog de uiteindelijke beslissing neemt over de operatie.
Aortaklepvervanging
Bij de klassieke operatie wordt de aortaklep vervangen door een kunstklep. Er zijn twee soorten kunstkleppen: mechanische kunstklep en biologische kunstklep. Een mechanische kunstklep is gemaakt van metaal en geperst koolstof. Een biologische kunstklep is gemaakt van dierlijk materiaal. Beide soorten kleppen hebben voor- en nadelen. Afhankelijk van een aantal factoren kiest u de kunstklep die het beste bij u past. In deze beslissing spelen een aantal factoren een rol: bijvoorbeeld de chirurgische mogelijkheden, uw leeftijd, en evt. kinderwens bij jonge vrouwen.
Soms is het mogelijk om de operatie via alleen het bovenste deel van het borstbeen uit te voeren: mini-sternotomie. U krijgt dan ook een kleine snee in de lies en/of onder het sleutelbeen om daar de hartlongmachine aan te kunnen sluiten. Als u hiervoor in aanmerking komt, wordt dat vooraf met u besproken.
Mechanische kunstklep
● Voordelen: slijt niet en gaat (levens)lang mee
● Nadelen: levenslang gebruik van sterke bloedverdunners is vereist (bij trombosedienst). Kans op complicaties zoals stolsel vorming of bloedingen. Mogelijk tikkend geluid hoorbaar.
Biologische kunstklep
● Voordelen: geen gebruik van sterke bloedverdunners.
● Nadelen: beperkte levensduur (15-20 jaar). Hierna is vaak een nieuwe open hartoperatie of vervanging van de klep via katheterisatie (bijvoorbeeld een nieuwe klep via de liesslagader) noodzakelijk.
De preoperatieve screening
Wanneer u naar ons centrum bent verwezen voor het ondergaan van een hartoperatie, wordt u voorafgaand aan deze operatie uitgenodigd voor een preoperatieve screening.
Uw naasten spelen een belangrijke rol tijdens de ziekenhuisopname, de voorbereiding en nazorg. Daarom adviseren wij u om u door één naaste te laten ondersteunen tijdens de screeningsdag. De dag is ingedeeld in een ochtend- en middagprogramma.
Bij aankomst dient u zich eerst te legitimeren met een paspoort, identiteitskaart of rijbewijs bij de receptie van ons ziekenhuis. Aansluitend doorloopt u het ochtendprogramma zelfstandig, u ondergaat dan verschillende onderzoeken (o.a. bloedprikken en röntgenonderzoek). Tijdens het middagprogramma vinden gesprekken plaats met de cardio-thoracaal chirurg, anesthesist en verpleegkundig specialist. Na de screening mag u weer naar huis en bent u klaar, een uitzondering daargelaten, om door ons opgeroepen te worden voor uw hartoperatie.
Houd u er s.v.p. rekening mee dat deze screeningsdag de hele dag in beslag kan nemen.
De opname
Op de afgesproken dag en het tijdstip meldt u zich bij de informatiebalie van verpleegunit A5. De secretaresse informeert de verpleegkundige, die uw opname verder verzorgt.
Opnamegesprek met verpleegkundige
De gegevens van het al eerder gevoerde preoperatieve screeningsgesprek worden doorgenomen en eventuele wijzigingen worden aangebracht.
De verpleegkundige vertelt u welke cardio-thoracaal chirurg u opereert en hoe laat de operatie is gepland. Dit tijdstip kan veranderen of uitgesteld worden als er een spoedoperatie tussenkomt of een eerdere operatie uitloopt. Ook kan het hierdoor voorkomen dat een andere chirurg uw operatie zal uitvoeren. Houd hier s.v.p. rekening mee.
Laat uw tas zoveel mogelijk ingepakt. Geef spullen die u niet meer nodig heeft, en waardevolle eigendommen met het bezoek mee.
Het ziekenhuis aanvaardt geen aansprakelijkheid voor diefstel, verlies of beschadiging van uw eigendommen.
Tijdens de opname heeft u het volgende nodig:
■ pyjama (schoon)
■ ondergoed (schoon)
■ één paar sokken
■ pantoffels en / of badslippers
■ toilettas met inhoud
■ gebittenbakje en / of brillenkoker
Alleen uw toiletspullen, scheerapparaat en eventuele bril / gehoorapparaat gaan mee naar de Intensive Care. Overige zaken laat u in uw tas en worden opgeborgen in een kluis op verpleegunit A5. Verwijder sierraden voor opname, ook ringen die te strak zitten moeten af (evt. door een juwelier laten doorknippen).
De operatie
Tijdens de operatie bent u volledig onder narcose. Om bij het hart te komen zijn er verschillende benaderingswijzen. Uw chirurg zal uitleg geven of de operatie via een kleine snede kan worden uitgevoerd waarbij het borstbeen maar deels wordt doorgenomen of dat het noodzakelijk is om het borstbeen volledig door te nemen. In sommige gevallen kan de operatie ook plaatsvinden via een snede naast het borstbeen. Bij de operatie wordt een hart-longmachine gebruikt. Hierdoor kan de hartchirurg veilig een opening in de aorta maken en de aortaklep vervangen. Hierbij wordt eerst de eigen klep verwijderd. Daarna wordt de nieuwe klep met sterke hechtingen in de aorta vastgemaakt. Daarna wordt de aorta weer gesloten met sterke hechtdraden. Bij de operatie worden tijdelijke pacemakerdraden op het hart gezet. Daarbij worden er ook drains achtergelaten om overtollig vocht, bloed of lucht af te laten lopen. De pacemakerdraden en de drains worden meestal enkele dagen na de operatie verwijderd. In totaal duurt de operatie ongeveer 3 tot 4 uur.